Ung thư đại tràng là bệnh ác tính thường gặp về đường tiêu hoá. Khi ở giai đoạn sớm, bệnh có khả năng điều trị thành công cao. Chính vì thế mà việc thực hiện tầm soát ung thư đại tràng đóng vai trò rất quan trọng. Vậy đâu là các xét nghiệm ung thư đại tràng giúp chẩn đoán và xác định giai đoạn bệnh?
Nội dung trong bài viết
Kiểm tra lịch sử y tế và khám sức khỏe tổng quát
Trước khi xét nghiệm ung thư đại tràng, bác sĩ sẽ hỏi các thông tin như tiền sử bệnh tật của người bệnh cũng như gia đình họ có ai mắc bệnh không? Bác sĩ cũng có thể hỏi thêm về các triệu chứng mà bệnh nhân đang gặp phải, chúng bắt đầu xuất hiện từ khi nào và bạn đã mắc phải chúng trong bao lâu.
Bên cạnh đó, bác sĩ có thể sẽ khám tổng quát như kiểm tra bụng xem có khối u hoặc cơ quan nào bị to ra không hoặc khám đại tràng kỹ thuật số DRE (kiểm tra thể chất để tìm ra các bất thường). Sau khi thực hiện tầm soát ung thư đại tràng, bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện một số xét nghiệm để tìm ra ung thư cũng như xác định giai đoạn bệnh.
Các xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu giúp xác định xem một người có mắc ung thư đại tràng hay không. Nếu người bệnh gặp các triệu chứng như chảy máu trực tràng/đại tràng hoặc đi ngoài có lẫn máu, bác sĩ sẽ tiến hành làm xét nghiệm máu trong phân để kiểm tra (máu huyền bí). Các loại xét nghiệm ung thư đại tràng này bao gồm: xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT) hoặc xét nghiệm hóa miễn dịch trong phân (FIT). Hai loại xét nghiệm này có thể được thực hiện tại nhà.
Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng, các loại xét nghiệm máu sau sẽ được thực hiện:
- Công thức máu toàn bộ (CBC): xét nghiệm này dùng để đo lường các loại tế bào khác nhau trong máu và cho thấy số lượng hồng cầu của bạn có bị giảm không (thiếu máu). Bởi một số bệnh nhân ung thư đại tràng thường bị thiếu máu do khối u bị xuất huyết lâu ngày.
- Men gan: người bệnh có thể được chỉ định thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng gan, vì ung thư đại trực tràng có thể di căn đến gan.
- Chất chỉ điểm khối u: các tế bào ung thư đại tràng có khả năng sản sinh ra các chất chỉ điểm khối u và được tìm thấy trong máu. Dấu hiệu khối u phổ biến nhất đối với ung thư đại tràng là kháng nguyên Carcinoembryonic (CEA). Xét nghiệm này thường được sử dụng cùng với các loại xét nghiệm ung thư đại tràng khác đối với bệnh nhân ung thư đại tràng để kiểm tra mức độ tiếp nhận điều trị bệnh hoặc đưa ra các cảnh báo sớm của việc ung thư đã quay trở lại (tái phát).
Nội soi chẩn đoán
Nội soi đại tràng chẩn đoán thường được thực hiện khi một người đã có các triệu chứng bệnh hoặc khi bác sĩ tìm được các bất thường nào trong đại tràng khi thực hiện các xét nghiệm ung thư đại tràng khác.
Nội soi đại tràng là thủ thuật được bác sĩ sử dụng để kiểm tra bên trong đại tràng và trực tràng bằng ống soi ruột già là ống dài, mềm có chiều rộng bằng ngón tay có gắn máy quay nhỏ và nhẹ ở đầu. Các dụng cụ đặc biệt có thể được đưa qua ống soi đại tràng để lấy mẫu mô (sinh thiết) hoặc loại bỏ các khối polyp (khối u phát triển trên niêm mạc bên trong) trước khi chúng chuyển thành ung thư nếu cần thiết.
Đối với bệnh nhân đang điều trị ung thư đại tràng,thủ thuật nội soi này cũng có thể được sử dụng để tìm các khối u ung thư mới và dấu hiệu tái phát bệnh.
Sinh thiết giúp xét nghiệm ung thư đại tràng
Nếu bác sĩ nghi ngờ một người mắc ung thư đại tràng được phát hiện bằng các xét nghiệm sàng lọc hoặc chẩn đoán nào khác, người bệnh sẽ được sinh thiết trong quá trình nội soi. Trong sinh thiết, bác sĩ sẽ loại bỏ 1 mảnh mô nhỏ trong đại tràng bằng dụng cụ đặc biệt. Trong một số trường hợp ít gặp, một phần của đại tràng có thể cần được phẫu thuật cắt bỏ để chẩn đoán. Phương pháp này cho kết quả chẩn đoán chính xác nhất bởi xét nghiệm mẫu sinh thiết trong phòng thí nghiệm giúp kiểm tra các tế bào ung thư, phân giai đoạn bệnh giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị cụ thể.
Các xét nghiệm hình ảnh để tìm ung thư đại trực tràng
Phương pháp xét nghiệm ung thư đại tràng này sử dụng sóng âm thanh, tia X, từ trường hoặc các chất phóng xạ để tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể người bệnh. Mục đích của phương pháp này là để xem xét các khu vực nghi ngờ chứa tế bào ung thư, xác định xem ung thư đã di căn được bao xa, tìm các dấu hiệu tái phát của ung thư sau khi điều trị,…
Chụp cắt lớp vi tính (CT hoặc CAT)
Chụp CT sử dụng tia X-quang để làm hiện rõ và chi tiết hình ảnh cắt ngang của cơ thể con người. Phương pháp xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ xác định được ung thư đại tràng đã di căn đến các hạch bạch huyết gần đó hoặc các cơ quan như gan, phổi,… hay chưa.
Phương pháp xét nghiệm ung thư đại tràng – Siêu âm
Siêu âm sử dụng sóng âm thanh và tiếng vang của chúng để tạo ra hình ảnh bên trong đại tràng và được máy tính chuyển đổi thành hình ảnh trên màn hình.
- Siêu âm nội trực tràng: phương pháp xét nghiệm này sử dụng một đầu dò đặc biệt được đưa vào trực tràng để kiểm tra xem ung thư đã phát triển bao xa qua thành trực tràng và liệu nó đã đến các cơ quan hoặc hạch bạch huyết lân cận hay chưa.
- Siêu âm trong phẫu thuật: xét nghiệm này được thực hiện trong quá trình phẫu thuật. Đầu dò được đặt trực tiếp trên bề mặt gan giúp phát hiện sự lây lan của ung thư đại trực tràng đến gan.
Xét nghiệm ung thư đại tràng – chụp cộng hưởng từ (MRI)
Giống như chụp CT, quét MRI cho thấy hình ảnh chi tiết của các mô mềm trong đại tràng. Tuy nhiên, phương pháp này sử dụng sóng vô tuyến và nam châm mạnh thay vì sử dụng tia X. Người bệnh sẽ được tiêm chất cản quang qua tĩnh mạch từ trước để hình ảnh thu được khi chụp được rõ nét nhất.
Bên cạnh đó, người bệnh có thể được chụp MRI vùng chậu để kiểm tra xem ung thư trực tràng có di căn đến các cơ quan hoặc hạch bạch huyết xa hay không. Một số bệnh nhân sẽ được bác sĩ sử dụng MRI nội mạc tử cung bằng một đầu dò (cuộn dây nội trực tràng) để cải thiện độ chính xác của xét nghiệm.
Xét nghiệm ung thư đại tràng thông qua chụp mạch
Chụp mạch máu là một xét nghiệm chụp X-quang để kiểm tra các mạch máu. Thuốc cản quang được tiêm vào động mạch trước khi tiến hành chụp X-quang. Thuốc nhuộm phác thảo các mạch máu trên X-quang.
Nếu ung thư đã di căn, xét nghiệm này có thể cho thấy các động mạch cung cấp máu cho các khối u đó. Điều này có thể giúp bác sĩ phẫu thuật quyết định xem khối u này có thể được loại bỏ hay không.
Các phương pháp xét nghiệm ung thư đại tràng giúp tìm ra nguyên nhân và xác định được giai đoạn bệnh cụ thể (mức độ lây lan của tế bào ung thư). Từ đó giúp bác sĩ có thể lập phác đồ điều trị với các phương pháp phù hợp với người bệnh.
Bên cạnh đó, thực hiện xét nghiệm ung thư đại tràng cũng giúp bác sĩ đánh giá được hiệu quả của phương pháp điều trị bệnh có đạt hiệu quả không. Để phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất, cả nam giới lẫn phụ nữ đều nên thực hiện xét nghiệm tầm soát ung thư đại tràng trong độ tuổi 50 để có thể phát hiện bệnh và điều trị sớm.
- Tiến sĩ, Lương y quốc gia Ngô Đức Vượng
- Nguyên Giảng viên Đại học Đà Lạt, Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Là một nhà khoa học chân chính, một lương y giàu kinh nghiệm,
- Ông đã từng tự chữa bệnh ung thư cho mình
- Cứu chữa cho rất nhiều trường hợp bệnh viện trả về, giúp bệnh nhân tìm lại sự cân bằng sức khỏe.
- Đã xuất bản rất nhiều cuốn sách viết về tôn giáo, vũ trụ, năng lượng sinh học, các vấn đề về tinh thần
- Soạn 4 giáo trình và chuyên đề giảng dạy tại trường ĐHQG Hà Nội
- Liên tục là lao động tiên tiến
- Huy chương vàng thành tích nghiên cứu khoa học phục vụ sản xuất
- Tiến sĩ, lương y quốc gia Ngô Đức Vượng là cố vấn chuyên môn thông tin truyền tải trên website Cẩm Nang Ung Thư